Lichtekooi, Emma Donoghue

De 18e eeuw was een harde tijd waarin bijvoorbeeld een openbare ophanging een gezellig dagje uit vormde en de dood in alle vormen altijd nabij was. Je positie in het leven werd bepaald door je geboorte en er waren weinig mogelijkheden om jezelf te verbeteren. 

Mary Saunders is de dochter van een naaister en het intelligente meisje wil meer dan de hele dag in slecht licht voor weinig geld met de naald in de weer. Ze wil meer uit het leven halen, maar waar ze bovenal naar hunkert in haar grauwe, troosteloze bestaan zijn kleur en mooie kleren.

In ruil voor een rood lint verliest ze haar maagdelijkheid en haar moeder zet haar eruit als Mary zwanger blijkt. Mary wordt gevonden door Doll Higgins, een hoer, die ondanks haar credo ‘ieder meisje zorgt voor zichzelf’, Mary onder haar hoede neemt. Al snel beseft Mary dat de prostitutie een vorm van vrijheid biedt; meer geld dan ze met eerlijk werk kan verdienen en voldoende kleurrijke kleren om ook dat verlangen te stillen. Zij en Doll werken samen en komen op die manier in alle verborgen hoekjes van Londen, met al het vermaak dat hier te vinden is.

Na een strenge winter moet Mary Londen verlaten en vertrekt ze naar de provinciestad Monmouth, waar haar ouders oorspronkelijk vandaan kwamen. Ze komt hier in de leer bij mevrouw Jones, een naaister en dan blijkt dat Mary veel gevoel heeft voor het kleermakersvak. Even lijkt het erop dat ze hiermee tevreden kan zijn, maar dan wordt ze opnieuw met de neus op het feit gedrukt dat ze met dit saaie bestaan nooit haar dromen zal waarmaken. Bovendien komt haar verleden weer naar voren, met vreselijke gevolgen.

Emma Donoghue heeft met Lichtekooi een historische roman geschreven die rauw te noemen is. De sfeer van de 18e eeuw wordt moeiteloos opgeroepen, zonder uitwijdingen of lange stukken uitleg. Je ruikt het verschraalde bier en de pis, je hoort de ratten en de bedwantsen ritselen en je ziet de hoeren hun klanten afwerken. Van de ervaringen van Mary wordt je weinig bespaard, je komt alles te weten.

Er heeft echt een Mary Saunders bestaan, zij kwam in 1763 in Monmouth in de gevangenis nadat ze een misdaad had begaan, naar zeggen omdat ze verlangde naar mooie kleren. Dat is ook een beetje het probleem met Mary, je begrijpt dat ze een ellendig leven heeft, maar ze blijft ook een ijdele rotgriet die doet wat ze doet alleen omdat ze mooie jurken wil hebben. 

Bij een tweede keer lezen besefte ik echter dat voor Mary de mooie jurken een symbool zijn van een beter leven. Een symbool van een positie waarin ze eindelijk de vrijheid zal hebben die ze zo graag wil, maar die voor een vrouw in haar omstandigheden in de tijd waarin ze leeft niet mogelijk is. En toen realiseerde ik me ook weer dat Mary pas 15 is.

De originele Engelse titel van dit boek is Slammerkin, wat zowel de naam is van een losse ochtendjapon als de term die kan worden gebruikt voor een vrouw van losse zeden. Het is een slammerkin die Doll aan Mary geeft als ze voor het eerst de baan op gaat, het is een slammerkin die Mary en mevrouw Jones borduren voor een rijke dame, de slammerkin die Mary fataal zal worden.

Originele titel: Slammerkin
Gepubliceerd in: 2000
Nederlandse publicatie: 2002 door uitgeverij Atlas
Nederlandse vertaling: Rob van der Veer
Bladzijdes (rainbow pocket) 389

Reacties

Populaire posts